فصل دوم

پیشینه ی تحقیق

۲-۱-مقدمه

در این بخش مطالعه ای بر تحقیقات انجام شده پیرامون موضوع پژوهش انجام شده است که ابتدا به عناوین داخلی و پس از آن به عناوین خارجی پرداخته شده است . ضمن این که سعی بر این بوده عناوینی که در یک دهه گذشته انجام شده و نزدیکی بیشتری با موضوع دارد مطرح شود. در تحقیقات بیان شده نام محقق یا محققین و سال انجام تحقیق و تعداد افراد نمونه و نتایج بیان شده است.

۲-۲-مروری بر تحقیقات انجام شده

۲-۲-۱-: پیشینه تحقیقات داخلی

‌قدم‌گاهی (۱۳۷۸). مقایسه هوش هیجانی و بهزیستی روانشناختی در دانشجویان ورزشکار و غیر ورزشکار را مقایسه کرد. در این تحقیق ۲۰۰ نفر دانشجو ۱۰۰ نفر ورزشکار و ۱۰۰ نفر غیر ورزشکار را به عنوان نمونه انتخاب کرد.نتایج نشان داد که تفاوت معناداری در بهزیستی روانشناختی افراد ورزشکار و غیر ورزشکار وجود دارد .

فرامرزی (۱۳۸۸). پژوهشی تحت عنوان بررسی رابطه هوش معنوی و هوش هیجانی دانشجویان صورت گرفت ، روش پژوهش به صورت توصیفی همبستگی و حجم نمونه برآورد شده برابر با ۴۵۰نفر . نتایج نشان داد که هوش معنوی با هوش هیجانی رابطه دارد و این ارتباط در ابعاد مختلف هوش معنوی و هوش هیجانی مشاهده می شود و رابطه معناداری بین آن ها‌ است.

حسینیان (۱۳۹۰). پیش‌بینی کیفیت زندگی معلمان زن بر اساس متغیرهای هوش هیجانی و هوش معنوی.هدف این پژوهش بررسی نقش هوش هیجانی و هوش معنوی به عنوان عوامل پیش‌بینی کننده کیفیت زندگی در معلمان زن بود. تعداد افراد نمونه ۲۸۰ نفر و روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای بود. نتایج تحلیل داده ها که با بهره گرفتن از رگرسیون چند گانه انجام شده بود نشان داد که مؤلفه‌ های هوش هیجانی و هوش معنوی به صورت معنی داری کیفیت زندگی را پیش‌بینی می‌کنند.

بنایی (۱۳۸۶). رابطه هوش معنوی با بهزیستی روانشناختی در دانشجویان دختر و پسر مقطع کارشناسی رشته روانشناسی . پایان نامه کارشناسی ، در این تحقیق هوش معنوی ، هوشی که هدایت و معرف درونی ، حفظ تعادل فکری ، آرامش درونی و بیرونی و عملکرد همراه با بصیرت ، ملایمت و مهربانی را شامل می شود. شواهد پس از آزمون نشان داد که رابطه معناداری بین هوش معنوی و بهزیستی روانشناختی وجود دارد.

پژوهش کیامرثی و ابوالقاسمی (۱۳۸۸). نشان داد که هوش معنوی با کیفیت زندگی در نمونه ای از بیمارانی که سندروم روده تحریک پذیر داشتند رابطه مثبت و معنی داری دارد.

ملکی ، محمد زاده ، قوامی (۱۳۹۱). تاثیر آموزش هوش هیجانی بر پرخاشگری ، استرس و بهزیستی روانشناختی ورزشکاران نخبه . هدف از این پژوهش بررسی تاثیر آموزش هوش هیجانی بر پرخاشگری ، استرس و بهزیستی روانشناختی ورزشکاران نخبه بود که تعداد افراد نمونه ۶۰نفر و به صورت تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایشی قرار گرفتند. نتایج نشان داد آموزش هوش هیجانی بر هر سه متغیر مورد بررسی تاثیر معنی دار دارد.

بیرامی (۱۳۹۰) بررسی رابطه سلامت روانشناختی و هوش هیجانی با فرسودگی شغلی در پرستاران بیمارستان‌های دولتی تبریز . پایان نامه کارشناسی ارشد . پایان نامه از نوع توصیفی – همبستگی بوده که برای دستیابی به هدف پژوهشی، تعداد ۳۰۰ پرستار با سابقه کاری بیش از ۵ سال از میان کارکنان بیمارستان‏های دولتی شهر تبریز به روش نمونه‏گیری تصادفی، خوشه‏ای ،چند مرحله‏ای انتخاب شده. داده ها به وسیله آزمون آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

در پژوهشی رابطه مقابله معنوی و خوشبختی معنوی را با سلامت روان در نمومه ای با حجم ۱۲۰نفر از دانشجویان شهر تهران مورد بررسی قرار دادند.نتایج نشان داد که بین مقابله مذهبی مثبت و سلامت روانی همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد(حسنی و بهرامی،۱۳۸۴،ص ۲۷۵).

یعقوبی (۱۳۹۰). بررسی رابطه هوش معنوی با میزان شادکامی دانشجویان دانشگاه بوعلی همدان. تعداد افراد نمونه ۳۸۰ نفر و نمونه گیری به صورت چند مرحله ای انجام شد. تحلیل نتایج با ‌استفاده از ازمون t مستقل و همبسته و تحلیل واریانس نشان داد که بین میانگین گروهای مختلف دانشجویان، تفاوت معناداری وجود دارد . بدین معنا که با افزایش نمره هوش معنوی میزان نمره شادکامی نیز افزایش می‌یابد.

نتایج پژوهش حدادی ، روشن واصغرنژاد (۱۳۸۴). بیانگر عدم همبستگی بین هوش هیجانی و پیشرفت تحصیلی می‌باشد از سوی دیگر مقایسه میانگین های دو گروه شاهد و غیر شاهد نشان دهنده تفاوت معنادار در هوش هیجانی و عدم تفاوت معنادار در دو جنس و سلامت روان کل می‌باشد.

یافته های پژوهش زارعان و همکاران (۱۳۸۶). نشان می‌دهد که هوش هیجانی با سلامت عمومی رابطه مثبت دارد . همچنین با دو سبک از سبک های حل مسئله رابطه مثبتی داشته و با سبک‌های حل مسئله درمانگری و مهارگری رابطه منفی دارد. یعنی افرادی که از هوش هیجانی بالاتری دارند به خود متکی ترند نگرش مثبت تری دارند و از تمایل بیشتری برای رویارویی با مشکلات برخوردارند.

نریمانی ، حبیبی ، رجبی(۱۳۹۰). تحقیقی تحت عنوان مقایسه هوش هیجانی و کیفیت زندگی در مردان معتاد و غیر معتاد انجام دادند نمونه پژوهش شامل ۸۰ نفر معتاد و ۸۰ نفر غیر معتاد بودند. یافته های پزوهش نشان داد که بین هوش هیجانی و کیفیت زندگی مردان معتاد و غیر معتاد تفاوت معناداری وجود دارد.

۲-۲-۲-:پیشینه تحقیقات خارجی

صاحب‌نظران با توجه به ویژگی ها ‌و کارکردهای هوش هیجانی تعاریف مختلفی از آن ارائه کرده‌اند:

مطالعات روس^[۴۶](۱۹۹۴). تامپسون^[۴۷] (۲۰۰۲). وان لیوین و کاسولر^[۴۸](۲۰۰۴). الکینز و کاوندش (۲۰۰۴). و مؤسسه‌ اگاهی سنجی پرودیو (۲۰۰۵). نشان داد که بین هوش معنوی و هوش هیجانی و صلاحیت های شخصی و سلامت ذهن ، همبستگی بالایی وجود دارد.تحقیقات نشانگر آن است که هوش معنوی به رشد غنا و تقویت هوش هیجانی کمک می کندو همچنین هوش هیجانی یاری دهنده فرد به یک هوش معنوی بالا است. ‌بنابرین‏ برای رسیدن به یک زندگی شاد همراه با سلامتی جسمی و روانی ، هوش معنوی و هوش هیجانی لازم و ملزوم یکدیگرند.

دو روان شناس آمریکایی به نام ها ی سالوی و مایر (۱۹۹۰). تعریف قابل قبولی از هوش هیجانی را در مقاله ای با همین عنوان مطرح کردند در آن مقاله آن ها هوش هیجانی را از نظر علمی، هوشی ، آزمون پذیر و قابل اندازه گیری می‌دانستند. آقایار و شریفی(۱۳۸۶). این دو پژوهش گر اصطلاح هوش هیجانی را به عنوان شکلی از هوش اجتماعی که شامل توانایی در کنترل احساس ها و عواطف خود و دیگران ، و همچنین توانایی تمایز قا یل شدن بین آن ها و استفاده از این اطلاعات به عنوان راهنمایی برای فکر و عمل فرد است، به کار بردند (مقدمی، ۱۳۸۶، ص۱۷ ).