عوامل فوق نشان می دهد که بازدهی یکی از متغیرهای تصادفی شناسایی ارزش است که خود تابعی از متغیرهای تصادفی دیگر است که هرکدام خود تابعی از چندین متغیر دیگر می باشند و همین مطلب ساده وابستگی است که تعیین ارزش را بسیار مشکل می سازد. بنابراین غالبا آنچه پیش بینی می شود، محقق نمی شود و این همان ریسک است.
۲-۹-۴ نرخ بازده مورد انتظار یا نرخ بازده واقعی
۲-۹-۴-۱ نرخ بازده مورد انتظار
آقای شارپ در تحقیقات خود که منجر به ارائه مدل قیمت گذاری دارایی سرمایه ای شد اثبات کرد بازده مورد انتظار یک اوراق بهادار منحصر بفرد مساوی است با بازده یک دارایی بدون ریسک به علاوه ریسک نسبی اوراق بهادار (بتا) ضربدر اختلاف بازده سبدسهام بازار منهای بازده دارایی بدون ریسک، که به قرار زیر است:
که در آن:
: نرخ بازده پرتفوی بازار
: بتا، ریسک سیستماتیک
نرخ بازده پرتفوی بازار (نرخ بازده کل) از مجموع تغییرات قیمت و سود نقدی تقسیمی با در نظر گرفتن مبلغی که به عنوان افزایش سرمایه پرداخت می شود، به دست می آید. فرمول آن به شرح زیر است:
که در آن:
: شاخص سهام در پایان روز
: شاخص سهام در اول دوره
: آورده نقدی سهامداران در افزایش سرمایه
: تعداد سهام در دوره
: سود نقدی هر سهم
: قیمت سهام در دوره
: دوره مورد بررسی
ریسک سیستماتیک ریسکی است که از طریق تنوع گرایی در پرتفوی قابل حذف نمی باشد. این ریسک که به وسیله بتا نمایش داده می شود، در واقع کوواریانس نرخ های بازده (شرکت و بازار) به واریانس نرخ بازده شرکت می باشد، به صورت زیر محاسبه می گردد:
که در آن:
: نرخ بازده بدون ریسک
برای برقراری نرخ بازده بدون ریسک در محاسبات از نرخ سود علی الحساب اوراق مشارکت استفاده می شود.
در تحقیق حاضر از این تعریف بازده استفاده گردیده است.
۲-۹-۴-۲ نرخ بازده واقعی سهام (روش اول)
بازده عبارت است از نسبت کل عایدی (ضرر) حاصل از سرمایه گذاری در یک دوره ی معین به سرمایه گذاری که برای به دست آوردن این فایده در ابتدای دوره ی کسب عایدی، مصرف گردیده است. بازده شامل تغییرات در اصل سرمایه (قیمت سهام) و سود نقدی دریافتی (DPS) می باشد.
برای محاسبه بازده سهام شرکت های مورد بررسی، فاکتورهای افزایش سرمایه، منبع افزایش سرمایه و زمان افزایش سرمایه بایستی مورد بررسی قرار گیرند. برای محاسبه بازده با توجه به فاکتورهای فوق از فرمولهای ذیل استفاده شده است:
شرکت افزایش سرمایه نداده باشد. در اینصورت:
که در آن:
: بازده سهام شرکت
: قیمت بازار سهام شرکت در پایان سال
: قیمت بازار سهام شرکت در ابتدای سال
: سود نقدی تعلق گرفته به هر سهم شرکت
افزایش سرمایه شرکت از محل اندوخته ها: در اینصورت با توجه به زمان افزایش سرمایه ممکن است دو حالت اتفاق بیفتد:
الف) افزایش سرمایه قبل از مجمع عمومی عادی باشد. در اینصورت:
: درصد افزایش سرمایه
ب) افزایش سرمایه بعد از مجمع عمومی عادی باشد. در اینصورت:
افزایش سرمایه شرکت از محل مطالبات و آورده های نقدی: با توجه به زمان افزایش سرمایه مانند مورد دوم حالت های زیر را داریم:
الف) افزایش سرمایه قبل از مجمع عمومی عادی باشد. در اینصورت:
۱۰۰۰= مبلغ اسمی هرسهم
ب) افزایش سرمایه بعد از مجمع عمومی عادی باشد. در اینصورت:
بررسی تأثیر سود تقسیمی بر بازده مورد انتظار سهامدار در صنایع مواد دارویی و غذایی به جز قند۲