۳-۲-۷-ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ رﺷﺪ ﺧﺮﻳﺪار

ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ رﺷﺪ ﻳﻚ ﺧﺮﻳﺪار در ﻛﺴﺐ و ﻛﺎری ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺳﻪ ﻓﺎﻛﺘﻮر ﮔﻮﻳﺎی زﻳﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد:

• ﻧﺮخ رﺷﺪ ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺖ درآن ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ؛

• ﻧﺮخ رﺷﺪ ﺑﺨﺶ ﻳﺎ ﺑﺨﺸﻬﺎی اﺻﻠﻲ ﺑﺎزار؛

• ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﻬﻢ ﺑﺎزار ﺷﺮﻛﺖ در ﺻﻨﻌﺖ و در ﺑﺨﺸﻬﺎی اﺻﻠﻲ ﺑﺎزار.

ﻧﺮخ رﺷﺪ ﺻﻨﻌﺖ ﺧﺮﻳﺪار ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻈﻴﺮ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺻﻨﻌﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ، رﺷﺪ ﮔﺮوه ﺧﺮﻳﺪار ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﻲﻓﺮوﺷﺪ و ﻏﻴﺮه ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد. ﺻﻨﻌﺖ ﻟﺒﻨﻴﺎت اﻳﺮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﺻﻨﺎﻳﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﺟﻬﺎﻧﻲ راه زﻳﺎدی در ﭘﺒﺶ دارد. ﭼﺮا ﻛﻪ از ﻳﻚ ﻃﺮف ﺳﺮاﻧﺔ ﻣﺼﺮف اﻳﻦ ﻓﺮآوردهﻫﺎ در ﻛﺸﻮر در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺟﻮاﻣﻊ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﻓﺎﺻﻠﺔ ﺑﺴﻴﺎری دارد. از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ، ﺗﻨﻮع ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻟﺒﻨﻲ در اﻳﺮان ﺑﻪ ﺷﺪت ﭘﺎﻳﻴﻨﺘﺮ از ﺗﻨﻮع آﻧﻬﺎ درﻛﺸﻮرﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻨﻬﺎ، ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻟﺒﻨﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﭘﻲ ﺑﺮدن اﻗﺸﺎر ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﻓﻮاﻳﺪ آن روز ﺑﻪ روز ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪه و ﺑﺮﺧﻲ اﻗﺪاﻣﺎت دوﻟﺖ ﻧﻈﻴﺮ ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻮﺷﺎﺑﻪﻫﺎی ﮔﺎزدار در ﻣﺪارس و ادارات و ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻣﺤﺼﻮﻻﺗﻲ ﭼﻮن دوغ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﺼﺮف ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻟﺒﻨﻲ داﻣﻦ زده اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﺮخ رﺷﺪ ﺻﻨﻌﺖ ﻟﺒﻨﻴﺎت در اﻳﺮان ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻﺳﺖ و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاری ﺑﻪﺟﺎ و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺴﺐ ﺳﻬﻢ ﻗﺎﺑﻞﺗﻮﺟﻬﻲ از ﺑﺎزار ﮔﺮدد. ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﻛﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖ اﻳﺮان ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﻧﺮخ رﺷﺪی ﻣﻌﺎدل ۰,۷۷% ، در ﻛﻤﺘﺮ از دو دﻫﻪ از ﻣﺮز ۸۰ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺬﺷﺖ. ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﺣﺘﻲ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻫﻢ در ﺑﺴﻴﺎری از ﻣﻨﺎﻃﻖ، ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺿﻌﻒ در ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻟﺒﻨﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد، از ﻣﺤﺼﻮﻻت وارداﺗﻲ ﻏﻴﺮاﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻧﻈﻴﺮ ﭘﻮدر ﺷﻴﺮﺧﺸﻚ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد.

دوﻣﻴﻦ ﻋﺎﻣﻞ در ﺑﺤﺚ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ رﺷﺪ ﺧﺮﻳﺪار، ﻧﺮخ رﺷﺪ ﺑﺨﺶ ﻳﺎ ﺑﺨﺸﻬﺎی اﺻﻠﻲ ﺑﺎزار اﺳﺖ. در ﺻﻨﻌﺖ ﻟﺒﻨﻴﺎت ﻧﻴﺰ ﻋﻼوه ﺑﺮ رﺷﺪ ﻣﻮﺟﻮد در ﻛﻞ ﺻﻨﻌﺖ – ﺑﺨﺸﻬﺎﻳﻲ از ﺑﺎزار را ﻣﻲﺗﻮان ﻧﺎم ﺑﺮد ﻛﻪ دارای رﺷﺪ ﺳﺮﻳﻌﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻣﺜﻼً در ﺷﻬﺮﻫﺎی ﺑﺰرگ، ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﺷﺘﻐﺎل اﻛﺜﺮ اﻋﻀﺎء ﺧﺎﻧﻮاده، اﺳﺘﻔﺎده از ﻏﺬای ﻣﺮاﻛﺰی ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﻬﻴﺔ ﻏﺬا ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ، رواج ﺑﺴﻴﺎری ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن اﻳﻦ ﻣﺮاﻛﺰ ﻣﺨﻠﻔﺎت ﻏﺬای اﺻﻠﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﻧﻮﺷﻴﺪﻧﻴﻬﺎ، دﺳﺮﻫﺎ و ﺳﺎﻻدﻫﺎ را ﻧﻴﺰ از ﺧﻮد آﻧﻬﺎ ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﺄﻣﻴﻦ اﻗﻼﻣﻲ ﭼﻮن ﻣﺎﺳﺖ و دوغ در ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪﻳﻬﺎی ﺧﺎص – ﻧﻈﻴﺮ ﺑﺴﺘﻪ-ﺑﻨﺪﻳﻬﺎی ﻳﻚﻧﻔﺮه و ﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻧﺎم ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﻬﻴﺔ ﻏﺬا ﺑﺮای اﻳﻦ ﻣﺮاﻛﺰ ﻳﻜﻲ از راﻫﻬﺎی اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺮوش در ﺣﺠﻢ ﺑﺎﻻ و ﺑﺪون دردﺳﺮ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﻲآﻳﺪ. از دﻳﮕﺮ ﺑﺨﺸﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ رﺷﺪ ﺑﺎﻻﻳﻲ در ﻣﺼﺮف ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻟﺒﻨﻲ دارﻧﺪ، اﻣﺎﻛﻨﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺴﻘﻴﻢ ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎی دوﻟﺘﻲاﻧﺪ. ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل، اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﻴﺮ در ﻣﺪارس ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ رواج ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﻳﺎ ﺗﻮزﻳﻊ ﻣﺤﺼﻮﻻﺗﻲ ﭼﻮن ﻣﺎﺳﺖ، دوغ و ﻛﺮه در ادارات دوﻟﺘﻲ و در ﻫﻨﮕﺎم ﺻﺮف ﻧﺎﻫﺎر ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ زﻳﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻨﻬﺎ، ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن ﺑﻪ دﻧﺒﺎل دﺳﺮﻫﺎی ﻟﺒﻨﻲ و اﻧﻮاع ﺑﺴﺘﻨﻲﻫﺎی ﺟﺪﻳﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺴﺘﻨﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﺳﻮدآورﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮآوردهﻫﺎی ﻟﺒﻨﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎزار آن در اﻧﺤﺼﺎر ﭼﻨﺪ ﺷﺮﻛﺖ ﺑﺰرگ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻣﺰﻳﺖ اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﻧﻮع ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻋﺪم دﺧﺎﻟﺖ دوﻟﺖ در ﻧﺤﻮه ﻗﻴﻤﺖﮔﺬاری آﻧﻬﺎﺳﺖ ﭼﺮا ﻛﻪ ﺟﺰو ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺿﺮوری در ﺳﺒﺪ ﺧﺎﻧﻮار ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻧﻤﻲآﻳﻨﺪ.

ﺳﻮﻣﻴﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﻳﻌﻨﻲ ﺳﻬﻢ ﻓﻌﻠﻲ ﺧﺮﻳﺪار و اﺣﺘﻤﺎل ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎ اﻓﺰاﻳﺶ اﻳﻦ ﺳﻬﻢ، در ﻣﻮرد ﺻﻨﻌﺖ ﻟﺒﻨﻴﺎت آﻧﭽﻨﺎن اﻫﻤﻴﺖ ﻧﺪارد ﭼﺮا ﻛﻪ اﻳﻦ ﻓﺮآوردهﻫﺎ، در دﺳﺘﺔ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و اﻧﻮاع ﺧﺎﺻﻲ از ﺷﺮﻛﺘﻬﺎ ﻳﺎ ﺻﻨﺎﻳﻊ، ﺧﺮﻳﺪار اﻳﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ. ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻮردی ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ آن اﺷﺎره ﻧﻤﻮد، ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﻠﻪای ﺑﺮﺧﻲ ﻓﺮآوردهﻫﺎی ﻟﺒﻨﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺎﻣﺔ ﻗﻨﺎدی ﻳﺎ روﻏﻦ ﺟﺎﻣﺪ ﺑﺮای دﻳﮕﺮ ﺻﻨﺎﻳﻊ اﺳﺖ. ﺑﺮﺧﻲ ﻛﺎرﺧﺎﻧﺠﺎت ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ و ﻳﺎ ﻗﻨﺎدیﻫﺎی ﺑﺰرگ ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪه اﻳﻦ ﻧﻮع ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻫﺴﺘﻨﺪ. اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻌﻀﻲ از ﻛﺎرﺧﺎﻧﺠﺎت ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﺮآوردهﻫﺎی ﻟﺒﻨﻲ ﻧﻴﺰ ﺧﺮﻳﺪار ﭼﺮﺑﻲ ﺷﻴﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻓﻠﻪای ﻫﺴﺘﻨﺪ. اﻳﻦ ﻛﺎرﺧﺎﻧﺠﺎت ﻋﻤﺪﺗﺎً ﻛﺎرﺧﺎﻧﺠﺎت ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرﮔﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ – ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﺮوه ۲ – ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﺘﻨﻮع و ﺑﺮﺧﻮرداری از ﺧﻄﻮط ﮔﺴﺘﺮده و ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﺔ ﺗﻮﻟﻴﺪ، ﺑﻪ ﺟﺎی آﻧﻜﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻓﺮآوری ﺷﻴﺮ ﺧﺎم و اﺳﺘﺤﺼﺎل ﭼﺮﺑﻲ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ، ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﺘﺮاﺗﮋی ﺑﺮونﺳﭙﺎری، ﺑﺨﺸﻲ از اﻳﻦ ﻣﺎده اوﻟﻴﺔ ﭘﺮارزش را از ﺳﺎﻳﺮ ﻛﺎرﺧﺎﻧﺠﺎت ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ اﻳﻦ ﺻﻨﻌﺖ ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ. ﻓﺮوش اﻳﻦ ﻧﻮع از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻟﺒﻨﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻋﺪم ﻧﻴﺎز ﺑﻪ داﺷﺘﻦ ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪی اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻋﺮﺿﻪ ﺑﻪ ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن، ﻋﺪم اﻧﺠﺎم ﻓﺮآوری ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮ روی آن و ﻧﻴﺰ ﻋﺪم ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﺑﺮای ﻣﻌﺮﻓﻲﺑﻪﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪﮔﺎن از ﻫﺰﻳﻨﺔ ﭘﺎﻳﻴﻨﺘﺮی ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ.[۷]

۳-۲-۸-ﻗﺪرت (ذاﺗﻲ) ﭼﺎﻧﻪ زﻧﻲﺧﺮﻳﺪاران

ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ، ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻗﺪرت ﭼﺎﻧﻪزﻧﻲ ﺧﺮﻳﺪاران ﻣﻲﮔﺮدد. اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻣﺘﻔﺎوﺗﻨﺪ و ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺻﻨﺎﻳﻊ، ﻫﺮ ﻛﺪام از آﻧﻬﺎ ﻧﻘﺶ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪﺗﺮی ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻧﻈﻴﺮ وﺟﻮد ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺑﺮای ﺧﺮﻳﺪار، ﺣﺠﻢ ﺧﺮﻳﺪ ﻣﺸﺘﺮی، ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎی ﺗﻐﻴﻴﺮﺗﺄﻣﻴﻦﻛﻨﻨﺪه، اﻣﻜﺎن ادﻏﺎم رو ﺑﻪ ﻋﻘﺐ و … ﺑﺮ ﻗﺪرت ﭼﺎﻧﻪزﻧﻲ ﺧﺮﻳﺪاران ﻣﺆﺛﺮﻧﺪ.

در ﺻﻨﺎﻳﻌﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪه ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﺼﺮﻓﻲ – ﺑﻪ وﻳﮋه ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻏﺬاﻳﻲ – ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻳﻨﻜﻪ ﺗﻨﻬﺎ واﺳﻄﺔ ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ و ﻣﺸﺘﺮی ﺧﺮدهﻓﺮوﺷﺎن و ﮔﺎه ﻋﻤﺪهﻓﺮوﺷﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ، ﻗ ﺪرت ﭼﺎﻧﻪزﻧﻲ ﺧﺮﻳﺪاران آﻧﭽﻨﺎن ﻛﻪ در ﺻﻨﺎﻳﻊ دﻳﮕﺮ وﺟﻮد دارد، ﻣﻌﻨﺎ ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ. ﭼﺮا ﻛﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺰﺑﻮر ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺻﻨﺎﻳﻌﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ از ﺗﻮﻟﻴﺪات ﺻﻨﻌﺖ ﻳﺎ ﺻﻨﺎﻳﻊ دﻳﮕﺮ در ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﺧﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل، ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮدرو ﺧﺮﻳﺪار ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺷﺮﻛﺘﻬﺎی ﻗﻄﻌﻪ-ﺳﺎز ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻳﻨﺪ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ﺧﺮﻳﺪ، اﻫﻤﻴﺖ ﻗﻄﻌﺎت ﺧﺮﻳﺪاری ﺷﺪه، ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎی اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﻄﻌﻪ و … دارای ﻗﺪرت ﭼﺎﻧﻪزﻧﻲ ﺑﺎﻻ ﻳﺎ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﻄﻌﻪﺳﺎز ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. اﻣﺎ در ﺻﻨﻌﺖ ﻟﺒﻨﻴﺎت ﻗﻴﻤﺖﻫﺎی ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺛﺎﺑﺘﻲ ﺑﺮای اﻧﻮاع ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻟﺒﻨﻲ وﺟﻮد دارد و ﺗﻨﻬﺎ در ﻫﻨﮕﺎم ارﺳﺎل ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺑﻪ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻧﻬﺎی دوردﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪه، ﻫﺰﻳﻨﺔ حمﻞ ﺑﻴﺸﺘﺮی ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﮔﺮدد. در واﻗﻊ، ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻓﺮآوردهﻫﺎی ﻟﺒﻨﻲ ﻛﻪ اﻗﺸﺎر ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ، ﺑﻪ ﻫﻴﭻوﺟﻪ ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪﮔﻨﻨﺪﮔﺎن ﻧﺪارﻧﺪ ﭼﺮا ﻛﻪ اﺻﻮﻻً ﭼﻨﻴﻦ ﺿﺮورﺗﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد. [۷]

۳-۲-۹-ﻫﺰﻳﻨﺔ اراﺋﺔ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪاران

ﻫﺰﻳﻨﺔ اراﺋﺔ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪاران ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻳﻚ ﻣﺤﺼﻮل ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از دﻻﻳﻞ زﻳﺮ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ:

• ﺣﺠﻢ ﺳﻔﺎرش

• ﻓﺮوش ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻓﺮوش از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻮزﻳﻊﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ

• زﻣﺎن ﻻزم از ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﺎ ﻓﺮوش (lead time)

• ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ و ﺗﺪاوم ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻔﺎرش ﺑﺮای اﻫﺪاف ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰی و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ

• ﻫﺰﻳﻨﺔ ﺣﻤﻞ و اﻧﺘﻘﺎل

ﻫﺰﻳﻨﺔ ﻓﺮوش

• ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺖ ﺳﻔﺎرﺷﻲ و اﻳﺠﺎد ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻣﺤﺼﻮل.