هزینه های تحقیق و توسعه

در سال‌های اخیر، سرمایه‌گذاری برای تحقیق و توسعه در ایالات متحده و سایر کشورها، افزایش یافته است. نمودار (ب-۱) نشان دهنده کل هزینه های تحقیق و توسعه ایالات متحده و چهار کشور بزرگ صنعتی دیگر می‌باشد. هزینه ها، با در نظر گرفتن تورم و تفاوت ارزش پول کشورهای مربوط، در نمودار مذکور به ارزش دلار آمریکا در سال ۱۹۸۲ برگردانده شده است(جین، ترایاندیس،۱۳۸۱،ص۳۶۳).

نمودار (۴-۲): هزینه های تحقیق و توسعه در برخی از کشورها

داده های مربوط به ارزهای خارجی با بهره گرفتن از برابری قدرت خرید جاری به دلار آمریکا تبدیل شده، سپس با بهره گرفتن از ارقام تورم زدایی شده، تولید ناخالص ملی ایالات متحده به دلار سال ۱۹۸۲ برگردان شده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهند که ‌در مورد پروژه های عادی تحقیق و توسعه، نسبت بازگشت سرمیه به شرکت‌ها، ۳۰% است. در حالی که این نسبت برای جامعه، بالاتر می‌باشد. البته اگر نهادهای بیشتر و در سطح بالاتری دست‌اندکار تحقیق و توسعه بودند، احتمالاً نسبت بازگشت سرمایه کمتر بود.^[۴۷] لیکن این واقعیت که بازده سرمایه‌گذاری در حال حاضر بالا است، نشان می‌دهد که هنوز به سطح بهینه فعالیت‌های تحقیق و توسعه دست نیافته‌ایم.^[۴۸] این بدان معنا نیست که مؤسسه‌های مشاوره مهندسی و حرفه‌ای، یا صنایع کوچک همواره قادر خواهند بود با تکیه بر پشتوانه مالی داخلی دست‌اندرکار تحقیق پایه یا کاربردی سودآور باشند. پیش از هر گونه سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، باید بزرگی یا کوچکی مؤسسه، تکنولوژی مؤسسه، منابع در دسترس برای سرمایه‌گذاری تحقیقاتی، وضعیت رقابتی بازار، میزان نیاز به فعالیت تحقیق و توسعه، و نیاز به یک سازمان اثر بخش تحقیق و توسعه در درون مؤسسه، مورد ارزیابی قرار گیرد((جین، ترایاندیس،۱۳۸۱،ص۳۶۴).

شاید یک از بهترین ابزار برای سنجش فعالیت‌های تحقیق و توسعه در یک کشور، شمار دانش آموختگان علوم پایه و مهندسانی باشد که ‌به این گونه فعالیت‌ها مشغولند. نمودار (۴-۲) نشان دهنده فعالیت‌های تحقیق و توسعه نسبی شش کشور، بر حسب نسبت نیروی کاری است که به عنوان مهندس و دانش آموخته علوم پایه در تحقیق و توسعه به کار گرفته شده‌اند(جین، ترایاندیس،۱۳۸۱،ص۳۶۵).

نمودار (۵-۲): شمار مهندسان و دانش آموختگان علوم پایه دست‌اندر کار تحقیق و توسعه به ازای هر۰۰۰/۱۰ نفر نیروی کار

در نمودار (۵-۲) هزینه های ملی تحقیق و توسعه، به عنوان درصدی از تولید خالص ملی چند کشور، نشان داده شده است. از نمودارهای (۵-۲) و (۶-۲) چنین برمی‌آید که اتحاد شوروی (سابق)، فعالیت‌های تحقیق و توسعه‌ای نسبتاً گسترده ای در علوم و تکنولوژی داشته است.

در ایالات متحده، سرمایه‌گذاری تحقیق و توسعه در سال ۱۹۸۸ به سطح تقریبی ۱۳۲ میلیارد دلار رسیده است. اطلاعات مربوط به روند سرمایه‌گذاری تحقیق و توسعه در نمودار (ب-۴) بر حسب ارزش جاری و ثابت دلار آمریکا در سال ۱۹۸۲ نشان داده شده است. توزیع نسبی هزینه های و توسعه در سال ۱۹۸۵ بر حسب منبع، مجری، و نوع تحقیق و توسعه در نمودار (ب-۵) نشان داده شده است. در این سال، نیمی از فعالیت‌های تحقیق و توسعه در ایالات متحده، توسط صنعت حمایت شده است. همان‌ طور که انتظار می‌رود. کانون تمرکز تحقیق و توسعه مورد حمایت صنعت، توسعه محصولات تجاری برای بازاریابی در بازار داخلی و سایر کشورها بود، حال آنکه تحقیق و توسعه مورد حمایت دولت به زمینه‌هایی همچون دفاع، بهداشت، فضا، انرژی، کشاورزی، و دیگر زمینه‌های غیر تجاری اما به لحاظ ملی حائز اهمیت، متوجه بوده است(جین، ترایاندیس،۱۳۸۱،ص۳۶۵).

نمودار (۶-۲): هزینه های تحقیق و توسعه به عنوان درصدی از تولید ناخالص ملی، برای کشورهای مختلف

نمودار (۷-۲): هزینه های تحقیق و توسعه ملی بر حسب نوع تحقیق

تبدیل ارزش جاری دلار به ارزش ثابت ۱۹۸۲، با بهره گرفتن از ارقام تورم زدایی تولید ناخالص ملی صورت گرفته است. برآوردها مربوط است به سال‌های ۱۹۸۵، ۱۹۸۶، ۱۹۸۷(جین، ترایاندیس،۱۳۸۱،ص۳۶۶).

نمودار (۸-۲): توزیع نسبی هزینه های ملی تحقیق و توسعه بر حسب منبع

مجری و نوع تحقیق و توسعه، در سال ۱۹۸۵، شکل ۱ دانشگاه ها، کالج‌‌ها و سایر مؤسسه‌های غیر انتفاعی را شامل می‌َود. شکل ۲ شامل مراکز تحقیق و توسعه مورد حمایت ملی دولت فدرال و تحت اداره دانشگاه ها و سایر مؤسسه‌های غیر انتفاعی است. توزیع‌های فوق بر مبنای برآوردهای مربوط به سال ۱۹۸۵ به دست آمده است.

دفتر مدیریت و بودجه ایالات متحده (او.ام.بی.)^[۴۹] بودجه ملی را به رسته‌های تخصصی تقسیم می‌کند، که نشان دهنده زمینه‌های مسئولیت دولت فدرال است. از میان ۱۶ رسته عمده‌ای که برنامه های تحقیق و توسعه دارند، بزرگترین سهم سرمایه‌گذاری تحقیق و توسعه ای دولت فدرال به دفاع ملی مربوط است و بهداشت در جایگاه بعدی قرار دارد. توزیع نسبی اعتبار ملی دولت فدرال برای تحقیق و توسعه در سال ۱۹۸۶ برای چند رده بودجه در نمودار (۷-۲) آمده است. بودجه دفاعی و غیردفاعی دولت فدرال در طول سالیان، در نمودار (۸-۲) به ارزش ثابت دلار سال ۱۹۷۲ نشان داده شده است. حمایت دولت فدرال از تحقیق و توسعه غیردفاعی بر حسب دلار ثابت، در فاصله سال‌های ۱۹۷۶ تا ۱۹۸۶، به میزان سالیانه ۸/۱% کاهش داشته است. نمودار (۸-۲)، تعهدات دولت فدرال در قبال تحقیق و توسعه برای چند مؤسسه عمده را در سال‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۸۶، بر حسب ارزش دلار ثابت سال ۱۹۷۲ نشان می‌دهد.

سیاست دولت ایالات متحده افزایش اعتبارات مربوط به تحقیق پایه در درون کلیه مؤسسه‌ها و البته به دولت، به ویژه در مؤسسه‌های دانشگاهی بوده است. به علاوه، پیش‌بینی می‌شود که بخش صنعت برای تقویت هرچه بیشتر پایه علمی و تکنولوژیک لازم برای توسعه مستمر صنعتی، حمایت خود از تحقیق پایه در دانشگاه ها را گسترش دهد. نمودار (۹-۲)، بودجه‌های ملی برای تحقیق و توسعه دانشگاهی بر حسب منبع را به ارزش جاری و ثابت دلار سال ۱۹۷۲ نشان می‌دهد.(جین، ترایاندیس، ۱۳۸۱، صص ۳۶۸، ۳۶۷).

نمودار (۹-۲): توزیع نسبی اعتبارات دولتی فدرال برای تحقیق و توسعه بر حسب بودجه بخش‌های مختلف: سال ۱۹۸۶ (جین، ترایاندیس، ۱۳۸۱،ص۳۷۰).

نمودار (۱۰-۲): میزان بودجه تحقیق و توسعه دولت فدرال در دفاع ملی تبدیل ارزش جاری دلار به ارزش ثابت سال ۱۹۷۲،

با بهره گرفتن از ارقام تورم زدایی ناخالص ملی صورت گرفته است(جین، ترایاندیس، ۱۳۸۱،ص۳۷۱).

نمودار (۱۱-۲): تعهدات دولت فدرال در قابل تحقیق و توسعه بر حسب دلار ثابت سال ۱۹۷۲