بازار سرمایه در سال‌های اخیر مورد توجه افراد زیادی قرار گرفته است. بازار سهام نقش مهمی در تخصیص بهینه منابع اقتصادی جامعه دارد. گزارشگری مالی با کیفیت بالا اتخاذ تصمیمات آگاهانه سرمایه گذاران را تسهیل می‌کند و در هدایت این سرمایه ها به فرایند تخصیص بهینه منابع کمک می‌کند. جریان وجه نقد و کیفیت سود به عنوان اقلام اطلاعاتی مهم و مورد توجه سرمایه گذاران بخشی از کیفیت گزارشگری مالی است که در تحلیل ارتباط ارزش شرکت، قیمت سهام و سود باید مورد توجه سرمایه گذاران قرار گیرد.

۱-۴ اهداف تحقیق

هر تحقیقی برای دستیابی به اهداف خاصی صورت می‌گیرد، این هدف خود را در قالب مسئله تحقیق نمودار می‌سازد و از طریق بیان آن آشکار می شود ( خاکی، ۱۳۸۸، ۲۹ ).

اهداف این تحقیق ، شامل اهداف علمی و کاربردی به شرح زیر می‌باشد:

اهداف علمی:

اهداف علمی پژوهش که از سوال اصلی پژوهش منتج گردیده و فرضیه های پژوهش نیز در آن راستا تدوین می‌گردند، به شرح زیر است:

• • تبیین تاثیر نوسانات جریان نقدی بر کیفیت سود شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.

• • تبیین تاثیر کیفیت سود بر ارزش شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.

• تبیین تاثیر نوسانات جریان نقدی بر ارزش شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.

اهداف کاربردی:

تحلیلگران دریافته اند که در تعیین ارزش شرکت نه تنها به کمیت سود بلکه باید به کیفیت آن نیز توجه شود. محققان براین باورند که کیفیت سود هنگامی بالا است که کیفیت اقلام تعهدی بالا باشد و از آنجا که کیفیت اقلام تعهدی میزان ارتباط اقلام تعهدی با تحقق جریان های نقدی می‌باشد، لذا این تحقیق سعی دارد تاثیر نوسانات جریان نقدی بر کیفیت سود و ارزش شرکت را بررسی نماید. نتیجه حاصل از این تحقیق می‌تواند مورد استفاده کلیه ذینفعان از قبیل اعتباردهندگان، سرمایه گذاران بالقوه و بالفعل و مدیران شرکت‌ها از جمله شرکت‌های سرمایه گذاری قرار بگیرد و آن ها را در اتخاذ تصمیمات مناسب یاری نماید. همچنین اساتید و دانشجویان دانشگاه ها می‌توانند از نتایج حاصل از این تحقیق در پژوهش‌های آتی خود بهره گیرند.

۱-۵ سوالات تحقیق

در پژوهش حاضر در پی یافتن پاسخی منطقی ‌به این سوالات هستیم که:

• • آیا نوسانات جریان نقدی بر کیفیت سود شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تاثیر دارد؟

• • آیا کیفیت سود بر ارزش شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تاثیر دارد؟

• آیا نوسانات جریان نقدی بر ارزش شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تاثیر دارد؟

۱-۶ فرضیه های تحقیق

فرضیه های این پژوهش به شرح زیر است:

• • نوسانات جریان نقدی بر کیفیت سود شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تاثیر دارد.

• • کیفیت سود بر ارزش شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تاثیر دارد.

• نوسانات جریان نقدی بر ارزش شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تاثیر دارد.

برای درک بهتر روابط بین متغیرهای پژوهش، مدل مفهومی پژوهش به صورت زیر است:

فرضیه دوم فرضیه اول

فرضیه سوم

اندازه شرکت

ارزش شرکت

نوسانات جریان نقدی

کیفیت سود

منبع مدل: تحلیل محقق

شکل (۱-۱): مدل مفهومی پژوهش

۱-۷ روش تحقیق

از لحاظ هدف تحقیقات به دو نوع کاربردی و بنیادی و از لحاظ ماهیت و روش به تحقیقات تاریخی، توصیفی، همبستگی یا همخوانی، علی یا پس از وقوع یا آزمایشی تقسیم می‌شوند (تقی زاده، ۱۳۸۶، ۵۴).

این تحقیق به دلیل اینکه نتایج حاصل از آن به حل یک مشکل یا موضوع خاص می پردازد، از نوع تحقیقات کاربردی^[۸] و به دلیل اینکه از طرح پس از واقعه استفاده می‌کند از لحاظ روش علی^[۹] یا پس از وقوع می‌باشد.

در تحقیق حاضر، نوسانات جریان نقدی به عنوان متغیر مستقل، کیفیت سود به عنوان متغیر واسطه ای، ارزش شرکت به عنوان متغیر وابسته و همچنین اندازه شرکت به عنوان متغیر کنترلی می‌باشند.

۱-۷-۱ روش و ابزار جمع‌ آوری داده ها

داده های مورد نیاز این تحقیق در دو بخش جمع‌ آوری گردیده است:

• • تئوری و مبانی نظری تحقیق که این بخش از روش کتابخانه ای و مطالعه کتابها، مجلات، مقالات، پایان نامه ها و مراجعه به سایت‌ها و پایگاه های اطلاع رسانی به دست می‌آید.

• ضمنا جهت آزمون فرضیات داده های لازم در این بخش از طریق گزارش‌های بورس اوراق بهادار تهران و نرم افزارهای موجود و مراجعه به صورت‌های مالی شرکت‌های نمونه به دست می‌آید.

۱-۷-۲ روش تجزیه و تحلیل داده ها

در این تحقیق بعد از ارائه شاخص های عمده آماری متغیرهای مورد استفاده به صورت عددی و نموداری، جهت بررسی تاثیر متغیر مستقل (نوسانات جریان نقدی) و متغیر کنترلی (اندازه شرکت) بر روی متغیر واسطه ای (کیفیت سود) و متغیر وابسته (ارزش شرکت) از روش های آمار استنباطی از جمله روش رگرسیون ‌بر اساس اقتصاد سنجی داده های تابلویی^[۱۰] (روش داده های ترکیبی) و تحلیل همبستگی استفاده شده است. دلیل استفاده از داده های تابلویی دو بعدی بودن جامعه آماری مورد استفاده در تحقیق می‌باشد.

داده های تابلویی (ترکیبی) به یک مجموعه از داده هایی گفته می شود که بر اساس آن مشاهدات به وسیله تعداد زیادی از متغیرهای مقطعی (N)، در طول یک دوره زمانی مشخص (T) مورد بررسی قرار گرفته باشند. در این صورتT N داده آماری را داده های ترکیبی یا داده های مقطعی _ سری زمانی^[۱۱] می‌نامند. ‌به این دلیل که داده های ترکیبی دربر گیرنده هر دو جنبه داده های سری زمانی و داده های مقطعی است، به کارگیری مدل های توضیح دهنده آماری مناسبی که ویژگی های آن متغیرها را توصیف کند، پیچیده تر از مدل های استفاده شده در داده های مقطعی و سری زمانی است.

جامعه آماری این تحقیق مشتمل بر یکسری از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار در طول دوره زمانی پنج ساله (۹۰-۸۶) می‌باشد، لذا برای جامع تر شدن تحلیل ها از اطلاعات در دو بعد (در قالب تحلیل رگرسیونی داده های تابلویی) استفاده شده است.

۱-۸ جامعه آماری، روش نمونه گیری و حجم نمونه

جامعه آماری این تحقیق شامل شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد که با توجه به شرایط زیر و با بهره گرفتن از روش نمونه گیری حذف سیستماتیک انتخاب شده اند:

• • شرکت هایی که قبل ازسال ۱۳۸۶ مورد پذیرش بورس اوراق بهادار تهران قرار گرفته باشند.

• • شرکت هایی که پایان سال مالی آن ها منتهی به پایان اسفند ماه باشد.