در سال ۱۳۷۳ مؤسسه «ندارایانه» تأسیس شد. این مؤسسه پس از راه اندازی اولین بولتن بورد[۱۲]، ظرف یک سال اولین وب سایت ایرانی را راه اندازی می‌کند و همچنین روزنامه همشهری را به زبان فارسی در اینترنت منتشر می‌کند. این اولین روزنامه رسمی ایرانی در اینترنت محسوب می شود. در همین سال به دنبال اتصال به اینترنت از طریق ماهواره کانادایی «کدویژن[۱۳]» مؤسسه ندارایانه فعالیت بازرگانی خود را به عنوان اولین شرکت خدمات اینترنتی[۱۴] آغاز می‌کند. در سال ۱۳۷۴ مجلس شورای اسلامی تأسیس شرکت «امور ارتباطات دیتا» زیر نظر شرکت مخابرات ایران را تصویب می‌کند و مسئولیت توسعه خدمات دیتا در سطح کشور را به طور انحصاری در اختیار این شرکت قرار می‌دهد. در سال ۱۳۷۶ خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران[۱۵] وب سایت خود را از طریق شرکت مخابرات انگلستان ایجاد می‌کند. سپس آن را به آمریکا منتقل می‌کند تا با وب سرور شرکت GPG منتشر شود. در سال ۱۳۷۷ پروژه «یو نی کد»[۱۶] در ایران با قرارداد شورای عالی انفورماتیک و همکاری بنیاد دانش و هنر واقع در انگلستان و با نظارت و مدیریت فنی دانشگاه صنعتی شریف با عنوان «فارسی وب» آغاز می شود.
در سال ۱۳۷۹ شرکت ایران گیت[۱۷] به عنوان یک مرکز ارائه دهنده خدمات اینترنتی درشهر اصفهان تأسیس می شود تا خدمات اینترنتی را به طور اختصاصی به شهرهای پرجمعیت غیر از تهران ارائه دهد. در پایان همین سال ایران به طور رسمی عضو کنسرسیوم یونی‌کد می شود.
در سال ۱۳۸۰ برای اولین بار پدیده وبلاگ نویسی در ایران آغاز می شود و در سال ۱۳۸۱ اولین سرویس وبلاگ نویسی ویژه فارسی زبانان در وب سایت پرشین بلاگ[۱۸] در ایران آغاز به کار می‌کند. هدف تیم ارائه دهنده این سرویس مجانی، ایجاد محیطی کاملاً فارسی از جمله متن نویس سازگار با زبان فارسی، تقویم شمسی، سیستم نظرخواهی فارسی و متمرکز کردن وبلاگ هاست و در عرض هفت ماه نزدیک به ۲۱۰۰۰ ایرانی برای استفاده از این سرویس ثبت نام می‌کنند[۱۹].
۳- مفهوم «فضای مجازی[۲۰]»
از لحاظ لغوی در فرهنگ های مختلف «cyber» به معنی مجازی و غیرملموس و مترادف لغت انگلیسی «Virtual» می‌باشد[۲۱]. سایبرنتیک از واژه یونانی «Kubernets» به معنای سکاندار که منشأ آن واژه انگلیسی «Governer» است اقتباس شده اشت.
نوربت وینر- بنیان‌گذار علم سایبرنتیک- در کتاب سایبرنتیک و جامعه در تعریف سایبرنتیک ارتباط گیری و کنترل را به طور توأم در شکل گیری آن دخیل دانسته است. فضای مجازی محیطی ساخته شده از اطلاعات نامرئی است. برای درک بهتر این مفهوم باید نخست این مفهوم واحد را شکست و جزء به جزء بررسی کرده و سپس مجدداً آن ها را در هم ادغام کنیم. کار را با واژۀ سایبر آغاز می‌کنیم همان طور که گفته شد این واژه از ریشه یونانی لغت “کنترل” گرفته شده است که دلالت بر سیستم های کنترلی ابر تکنولوژی رایانه های به هم پیوسته و واقعیات مصنوعی با راهبردهای دستیابی و کنترل سیستمی دارد. واژه دیگر «فضا» است. معمولاً مفهوم فضا در مقایسه با مفهوم مکان توصیف و تعریف می شود و بدون شک نخستین وجه تمایزی که در جریان مقایسه مکان و فضا برجسته است سطح انتزاع این دو مفهوم است.
در حقیقت فضا دال بر همه جا و مکان دلالت بر جایی معین است. مکان دارای محتوی است ولی فضا نوعی خلأ است. مکان دارای دو بعد است در حالی که فضا مفهومی سه بعدی است. مکان مفهومی مرز پذیر و قابل محدود شدن اما فضا مفهومی نامتناهی است. مکان همواره به تثبیت گرایش دارد ولی فضا به سیالیت. فضای مجازی مانند هر فضایی دارای موقعیت جغرافیایی، فیزیکی یا محدوده سرزمینی خاص نیست ولی با این وجود نوعی واقعیت برجسته در جهان معاصر است[۲۲].
با این اوصاف می توان گفت: فضای مجازی واقعیت مصنوعی سه بعدی و بدون مرز با دستیابی بالا است که توسط رایانه های به هم پیوسته که سیستم های کنترلی ابر تکنولوژی دارند، خلق می شود.
تعاریف متنوعی از فضای سایبردر سطح بین‌المللی مطرح شده است که به چند نمونه از آن در ذیل اشاره می شود:
۱٫ «فضای سایبر» مجموعه به هم پیوسته ارتباطات درونی انسانی از طریق کامپیوتر و ارتباطات از راه دور، بدون در نظر گرفتن جغرافیای فیزیکی یا عینی است[۲۳].
۲٫ «فضای سایبر» اثر فضا و اجتماع شکل گرفته توسط کامپیوتر، شبکه های کامپیوتری و کاربران است. به عبارتی یک دنیای مجازی که کاربران اینترنت وقتی online هستند موجودیت پیدا کند[۲۴].
۳٫ «فضای سایبر» توهم و تصور باطل توافقی است که انسان ها خلق کرده‌اند[۲۵].
«فضای سایبر» محیطی است مجازی و غیرملموس موجود در فضای شبکه های بین‌المللی که در این محیط تمام اطلاعات راجع به روابط افراد، فرهنگ ها، ملت های، کشورها و به طور کلی آن چه که درکره خاکی به صورت فیزیکی و ملموس وجود دارد. (به صورت نوشته، تصویر، صوت، اسناد) در یک فضای مجازی به شکل دیجیتالی وجود داشته و قابل استفاده و دسترس استفاده کنندگان و کاربران می‌باشد، از طریق کامپیوتر، اجزاء آن و شبکه های بین‌المللی به هم مرتبط می‌باشد[۲۶].
گفتار دوم: اقسام فضای مجازی
حوزه تحت شمول سیستم رایانه ای بسیار گسترده تر از حوزه متصور ماست و همه دستگاه هایی که برنامه ای داشته باشند که داده های دیجیتالی را پردازش کند در بر می‌گیرد مانند تلفن های همراه امروزی، سیستم های پی جو، تلفن های ثابت حافظه دار و موارد دیگر. در لسان عمومی مردم، چنین تمامیتی به غلط «اینترنت» نامیده می شود. در حالی که اینترنت یک شبکه بین‌المللی کامپیوتری بزرگ است که نظیر آن، چندین شبکه بزرگ مثل: موزنت، تله نت و… وجود دارد. با این حال، استعمال لفظ اینترنت[۲۷] در مفهوم هرآنچه از طریق کامپیوتر یا دیگر وسایل ارتباطی یا اتصال به شبکه مخابرات یا ماهواره، قابل دسترسی است ،شایع می‌باشد. در این گفتار به معرفی انواع شبکه های مجازی، از لحاظ وسعت می پردازیم.
۱- شبکه های محلی[۲۸]
این نوع شبکه ها به شبکه های «LAN» معروف هستند. شبکه های محلی معمولاً میزبان ۲ تا ۲۰ کامپیوتر و در غالب گروه کاری[۲۹] می‌باشند. سرعت این نوع شبکه بسیار زیاد است (معمولاً MB Persec 100( و می‌تواند حجم داده های بالا را در مدت بسیار کم انتقال دهد و معمولاً یک یا چند ساختمان را پوشش می‌دهد و مالکیت آن با یک سازمان مشخص می‌باشد و قابلیت ارسال صدا، تصویر و داده را دارد. شبکه محلی می‌تواند مبتنی بر سرور[۳۰] یا نظیر به نظیر[۳۱] یا ترکیبی از آن دو باشد. در شبکه های مبتنی بر سرور، مدیریت شبکه و نیازهای سرور حائز اهمیت است. شبکه های شخصی[۳۲] (PAN) و شبکه های خانگی[۳۳] از شبکه های محلی کوچک‌ترند و شبکه های شهری[۳۴] (MAN) از شبکه های محلی بزرگتر و از شبکه های گسترده کوچک‌ترند.
۲- شبکه های گسترده[۳۵]
