الف- شیوه های مرتبط با سیستم بانکی
همان گونه که عنوان گردید، امروزه بانکها و مؤسسات مالی، اصلیترین مجرای پولشویی و راحتترین کانال عبور و انتقال سیلابی از پولهای آلوده به سرزمینهای دوردست، خصوصاًً مناطقی که به واقع «بهشت مالیاتی» نام گرفتهاند باشند. این موضوع خصوصاًً بعد از حوادث ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ آمریکا اهمیت بیشتری یافته است؛ چرا که محققین اعلام کردند که تروریستها مرتبط با این حملات از سرویسها و خدمات بانکهای ایالات متحده برای انجام حملاتشان استفاده کرده اند.[۴۵]
تمایل قاچاقچیان به استفاده از سیستم بانکی برای پولشویی های خود، آن چنان است که گاهی مقامات کشف جرم جهت شناسایی این گونه پولها و ودستگیری صاحبان آن ها اقدام به تشکیل بانکهای قلابی در جزایر کشورهای کوچک میکنند.[۴۶]
ب- شیوه های خارج از حوزه های فعالیت در سیستم بانکی
معمولاً مجرمین سعی در استفاده از بانکها و امکانات بانکی جهت تطهیر و پاک سازی پولهای آلودهی خود دارند، لکن با این وجود شیوه های دیگری خارجی از محدوده فعالیت بانکها و مؤسسات مالی وجود دارد که می تواند مورد استفاده تطهیرکنندگان قرار گیرد. مضافاً این که در پارهای از مواقع، اجرای دقیق مقررات و ضوابط بانکی درخصوص مبارزه با پولشویی راه را برای مجرمین، جهت تطهیر عواید نامشروع به گونه ای مسدود می نماید که چارهای جز استفاده از شیوه های جایگزین برای آن ها باقی نماند. به دلیل کثرت و تنوع روشهای مورد استفاده، در این جا، صرفاً به ذکر تعدادی از این روشها بسنده میکنیم.
یک: تبدیل پول
در این روش پولهای به دست آمده از فعالیتهای غیرقانونی که احتمالاً دارای حجم زیادی نیز میباشند، تبدیل به اشیای دیگری میگردند، سه روش برای تبدیل پول وجود دارد که به ترتیب ذکر می شود[۴۷]:
۱- تصفیه پول. در این حالت پولها و اسکناسهای ریز و دارای ارزش کم، تبدیل به اسکناسهای درشت و با ارزشتر میشوند، مثلاً هزار قطعه اسکناس صدتومانی تبدیل به صد قطعه اسکناس هزار تومانی میشوند. با توجه به این که پول حاصل از فروشهای خیابانی مواد مخدر غالباً از نوع اسکناس های ریز هستند، لذا این روش برای این گونه فروشندگان و توزیع کنندگان مواد مخدر، مناسب میباشد.
۲- تبدیل پول به اسناد مالی. در این روش با سپردان پول نقد به بانک، چک پول، حواله یا سند بانکی قابل انتقال دریافت می شود. مثلاً در مورد نمونه قبلی با تحویل هزار اسکناس صد تومانی، یک قطعه چک مسافرتی صدهزارتومانی که دارای حجم بسیار کمتری نسبت به پولهای اولیه است، دریافت می شود.
۳- تبدیل پول به اشیای مالی. در این شیوه با انجام معاملات روزمره و خرید کالاها و لوازم مورد نیاز پولهای به دست آمده، تبدیل به اشیای مادی و کالاهای با ارزش میگردند.
دو: قاچاق پول
در این روش به منظور تغییر مبدأ و مالکیت پول و فرار از اعمال قانون، تطهیرکنندگان، پولها را از مرز کشوری به کشور دیگر عبور می دهند. قاچاق پول به صورت مختلفی انجام میگیرد؛ مثلاً توسط پست، بسته بندی مسافرتی و بسته بندی دستی و اغلب به کشورهایی برده میشوند که قوانین رازداری بانکی مطلقی دارند.[۴۸]
در قاچاق پول برخلاف انتقال الکترونیکی، عین پول به صورت فیزیکی از محل تحصیل آن ها به نقاطی دورتر و به ویژه به خارج از مرزهای قانونی یک کشور منتقل میشوند. البته بعضی از کارشناسان این مرحله را ادامه حتمی فرایند تصفیه میدانند و معتقدند که امکان واریز پولهای کلان به حسابهای بانکی یا انجام خریدهای نقدی به وسیله آن ها وجود ندارد.[۴۹]
سه: قماربازی
در این روش، افراد پولهای نقد حاصل از فعالیتهای مجرمانه را به کازینو برده و تعدادی از برگههای بازی را خریداری مینمایند. بعد از شروع و سپری کردن مدتی از بازی قمار، قمار باز بقیه برگههای قمار را از گرو خارج نموده و از صاحب کازینو، تقاضای یک چک کازینو می نماید.[۵۰]
لازم است کازینو نیز به نوبهی خویش، اسکناسهای کوچک را در بانک سپرده گذاری نموده، اسکناسهای صددلاری از آنجا خارج کند. الگوی معاملات بانک – کازینو، یعنی ورود اسکناسهای کوچک و خروج اسکناسهای بزرگ، پوششی مناسب و ایدهآل برای کسی که میخواهد حجم انبوه پول خیابانی را از طریق کازینو تصفیه کند، فراهم میآورد.[۵۱]
چهار: اختلاط اموال
از دیگر روشهایی که میتوان از آن طریق منبع نامشروع اموال را مخفی نمود. آمیختن درآمدهای نامشروع با درآمدهای مشروع است؛ به گونه ای که تشخیص و تمییز این دو نوع دارایی، برای مامورین و مقامات تعقیب، دشوار و گاهی ناممکن باشد. به عنوان مثال اگر کسی مبلغ ۵۰ میلیون تومان اختلاس کرده باشد، می تواند آن ها را با ۵۰ میلیون از درآمدهای قانونی خود درهم آمیخته و اقدام به خرید یک باب منزل به قیمت صد میلیون تومان نماید. در این صورت پول کثیف با پول مشروع مخلوط شده و تمام ساختمان به عنوان ملک مشروع وی به نظر میرسد.
گفتار دوم: اخفا و امحای آثار و ادلهی جرم در جرایم مواد مخدر
گیاه خشخاش ، برای اولین بار در الحاح سومری یافت شده است. این قوم ، از این گیاه به عنوان گیاه شادی بخش یاد کردهاند .
در میان یونانی ها و رومی ها نیز خشخاش گیاه شناخته شده میباشد .در باره زمان دقیق ورود این ماده مخدر به ایران اختلاف نظر موجود میباشد اما حکیمانی از جمله ابن سینا و فارابی از خواص دارویی آن یاد کردهاند .اما آنچه مبرهن میباشد مصرف شایع آن در زمان صفویهمیان درباریان و مردم بوده که این ، به سبب استعمال آن توسط شخص درباریان و عدم حرمت آن گزارش شده است .[۵۲]
بیش از یک سده است که مواد مخدر افیونی به لحاظ آثار اقتصادی، سیاسی، بهداشتی و جرم شناختی آن، موضوع جرم انگاری و کیفرگذاری در مقررات بینالمللی و قوانین داخلی قرار گرفته است. بدین سان، این مواد، در مراحل مختلف کشف، تولید، توزیع و مصرف، مشمول ضوابط خاصی است که به ویژه از تاریخ تأسيس سازمان ملل متحد به این سو و در چارچوب اسناد آن، جنبه جهانی به خود گرفته است چنان که میتوان گفت حقوق کیفری مواد مخدر، دولتهای مختلف عضو، تحت تاثیر مصوبات این سازمان تا اندازهای هماهنگ شده و در جهت همگرایی، متحول میشوند.
امروزه ، متاسفانه مشاهده می شود که ، قاچاق برخی مواد به وسیله مخفی کردن آن در بدن و یا در حفرات بدن ، انجام می شود.این مورد برای اولین بار در سال ۱۹۷۵ و در آمریکا گزارش شد و روز به روز نیز در حال افزایش میباشد .
ممکن است بسته های مواد غیر مجاز از طریق بلع یا قرار دادن آن در حفرات بدن انجام یابد .مواد این گونه قاچاق شده میتواند تریاک ، حشیش ویا هرویین باشد . این افراد به سبب انسداد روده و یا مسمومیت ناشی از باز شدن بسته ها به مراکز درمانی مراجعه و شناسایی شوند .[۵۳]
مواد مخدر در ایران، به لحاظ موقعیت جغرافیایی این کشور، چه از نظر کشت، تولید و توزیع و چه بلحاظ مصرف تفننی و یا اعتیادی آن، همواره یک مسئله ملی و یک دغدغهی سیاسی، اقتصادی و جرم شناختی برای دولتمردان محسوب می شود. بخش عمدهای از نیروی ضابطان قضایی، دادگستری و زندانها و نیز جامعه و حکومت صرف پیشگیری و سرکوبی قاچاق مواد مخدر افیونی و نیز درمان و ترک اعتیاد استعمال کنندگان مواد مذبور می شود.[۵۴]