تفاوت مفهوم متصدی حمل و نقل (کریر) و کارگزار حمل و نقل(فورواردر)
در تعریف کارگزار حمل گفته شده است که «کارگزار حمل عبارت از شخصی است که چگونگی حمل کالا را از طرف مشتری خود طراحی مینماید بدون اینکه خود الزاماً نقش حمل کننده را داشته باشد.» نقش واسطهای کارگزار حمل سبب شده که برخی تصدی به عملیات حمل از سوی وی را یک نوع تصدی مع‌الواسطه دانسته به این نحو که در برابر عملیات متصدی حمل و نقل که یک نوع تصدی مستقیم به عملیات حمل و نقل است انجام شده از سوی کارگزاران یک نوع تصدی مع الواسطه تلقی گردد چرا که کارگزار در واقع واسطه بین مالک کالا و دارنده وسایل حمل است بدین نحو که مالک کالا کسانی را که دارای تخصص در امر حمل و نقل می‌باشند را پیدا نموده و با اینان اقدام به انعقاد قرارداد حمل می کند و سپس اینان با تعیین بهترین مسیر حمل اقدام به انتخاب متصدی حمل نموده و قرارداد حمل کالا را با متصدی منعقد می‌نمایند.
برخی نصوص قانونی داخلی در تعریف کارگزار حمل مقرر نموده اند: «فورواردر شخص حقوقی (شرکت) است که قرارداد حمل سراسری با مشتری منعقد می کند و شرکتهایی که طرف قرارداد مستقیم با مشتری می‌باشند فورواردر نامیده میشوند.»(ماده یک آیین نامه تأسیسات و بهره برداری از مؤسسات ترابری جاده‌ای مصوب 1377)
در حقوق دریایی معمولاً ارسال کنندهها با واسطه حملی وارد قرارداد میشوند تا فضای لازم را برای حمل دریایی وی مهیا نماید. از سوی دیگر مالک یا مستأجر کشتی (متصدی حمل و نقل) نیز ممکن است یک واسطه باربری استخدام نماید تا برای کشتیاش بار فراهم نماید. تکالیف معمولی این واسطه‌ها این است که تاریخ و محل شروع حرکت کشتی را معین نمایند. و در صورت نیاز فضای لازم را مهیا و تخصیص دهد و بارنامه را فراهم آورد. بنابراین دلال بارگیری و نماینده واسطه گری حمل و نقل وظایف مشخصی دارند که اغلب یک شرکت واحد که فورواردر نامیده می‌شود هر دو این کارها را انجام می‌دهد.
با توجه به آنچه گفته شد کارگزار حمل (فورواردر)، در واقع شخصی حقوقی است که فاقد هر گونه وسیله حمل دریایی می‌باشد و به علت تخصصی که در امر حمل و نقل دارد، فرستنده کالا را ترغیب مینماید تا با وی اقدام به انعقاد قرارداد نماید و سپس کارگزار حمل با تعیین بهترین مسیر حمل، مقصد مربوطه را انتخاب و با متصدی قراردادی راجع به حمل منعقد مینماید. از همین رو مقررات فیاتا در ماده 2-2 خود مقرر می کند «کارگزار حمل شخصی است که قراردادی راجع به حمل با مشتری منعقد مینماید.» اهمیت کارگزاران تا به حدی توسعه یافته است که یکنواخت شدن مقررات آنها از سوی فیاتا (فدراسیون بین‌المللی انجمنهای فورواردها) را به دنبال داشته است. در کنوانسیون لاهه و همچنین کنوانسیون هامبورگ فورواردر تعریف نگشته است و اشارهای نیز به این عنوان نشده است. با این همه و با توجه به تعریفی که کنوانسیون هامبورگ از متصدی باربری نموده و آن شخصی دانسته است که با فرستنده قراردادی راجع به حمل منعقد مینماید، برخی از فورواردرها میتوانند شامل عنوان متصدی باربری قرار گیرند به عبارت دیگر متصدیان باربری میتوانند عملیات فورواردری را رأساً انجام دهند و با فرستنده قرارداد حمل منعقد نمایند.
در جریان کنفرانس هامبورگ نیز وقتی بحث بر سر استفاده از عبارت «به نام» به جای «از طرف» در تعریف متصدی حمل درگرفت، حقوقدانان فرانسوی این ایراد را پیش کشیدند که در صورت استفاده از عبارت «از طرف» فورواردرها که از طرف دیگری قرارداد منعقد می کنند ولی خود متعهد میگردد از شمول متصدی حمل و نقل خارج میشوند و لذا با توجه به این ایراد از عبارت «به نام» استفاده شد تا فورواردرها نیز در صورت انعقاد قرارداد حمل مشمول عنوان متصدی قرار گیرند. در مقررات روتردام نیز هر شخصی که با فرستنده قرارداد حمل منعقد نماید متصدی نامیده شده است که فورواردر نیز می‌تواند خود اقدام به این امر نماید. فورواردر همچنین می تواند مطابق این مقررات با متصدی وارد تعهد شده و از طرف متصدی تمام یا قسمتی از عملیات حمل را انجام دهد در این صورت وی عنوان طرف اجراکننده را خواهد داشت.
امیری، غلامحسین و دیگران، نقش فورواردر در حمل و نقل بین المللی، چاپ دوم، تهران:کمیته اتاق بازرگانی، 1377، ص 10
عرفانی، توفیق؛ مسئولیت مدنی حمل و نقل زمینی، (جاده - ریل)، پیشین، صص 87-70.
اشمیتف، کلایو ام، حقوق تجارت بین‌الملل، ج دوم، ترجمه بهروز اخلاقی و همکاران،تهران: انشارات سمت، 1378، ص 826.
[4] FIATA
اعرابی، هومن، «تفسیر ماده به ماده کنوانسیون هامبورگ»، مجله بندر و دریا، شماره 65-64، 1376، ص 29.
