گفتار سوم:حضور و مداخله قدرت های فرا منطقه ای
حضور ایالت متحده آمریکا در کشورهای پیرامون ایران برای به چالش کشیدن امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران همواره یکی از سیاست های ایالت متحده آمریکا در قبال ایران بوده است.به عنوان مثال وجود ایالت متحده در افغانستان یکی از عواملی می باشد که در درجه اولاامنیت مرزها و به تبع آن بر امنیت کشور تأثیر خواهد داشت. ^[۱۵۰]
گفتار چهارم:طرح و سیاست های دولت ها در مورد کنترل مطلوب مرزها.
بند اول:سازماندهی مناسب
منظور ساماندهی مناسب نیروی انسانی وتجهیزات فیزیکی در مرزها می باشد به نحوی که مرزبانان بتوانند در تمامی نقط حساس حضور مؤثری داشته باشند.
بند دوم:تجهیزات مناسب
بر قراری امنیت در مرزنیازمند تجهیزات و امکانات تسلیحاتی،ارتنباطی و خدماتی متناسب با شرایط فیزیکی و جوی منطقه مرزی است.
بند سوم:پرسنل با انگیزه مرزی
بدون شک در هر سازمانی نیروی انسانی مهمترین عامل توفیق آن سازمان در انجام وظایف خویش است.
بند چهارم:عمران مرزها
عمران مرزها به مفهوم رساندن خدمات و امکانات مختلف مانند جاده آسفالت،آب سالم و لوله کشی برق و امکانات گرمایشی و سرمایشی می باشد.
بند پنجم:موازین قانونی
قوانین جاری در مرزها باید منلفع ملی و شرایط محلی در نظر گرفته و مهمتر از آن ،متناسب با نوع جرایم موجود در مرز باشد به نحوی که باعث افزایش امنیت فکری و روحی مأمورین مرزی برای برخورد قاطه با مجرمین مواد مخدر شود.^[۱۵۱]
بند ششم:هماهنگی
اغلب سازمان ها ،ارگان ها و دستگاه های دولتی بر حسب وظایف خود مسئولیت هایی در مرز دارند که همگی درجهت منافع کشور و امنیت کشور می باشد.از طرفی لازم است هر یک از سازمان ها در جهت امنیت کشور اقدانات سازنده ای انجام دهند و با ایجاد هماهنگی بین خود به افزایش امنیت مرزها کمک کنند.^[۱۵۲]
مبحث دوم:عوامل طبیعی ، اقتصادی و انسانی

طول مرزهای ایران بالغ بر ۸۷۳۱ کیلومتر است که منطبقبر ده ناحیه فیزیوگرافیک اصلی شامل:مناطق کوهستانی،کوهپایه ای،کویری،باتلاقی و دریایی است.تنوع جغرافیای مرزی نیازمند تدابیر دفاعی و امنیتی متفاوت است.^[۱۵۳]بر این اساس باید نقش عوامل طبیعی در هر کدام از مرزها مشخص شود و مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.تا بر اساس آن به شناخت تهدیدات و فرصت های فراروی مرز دست پیدا کرد و به راهکارهایی عملی جهت آنها ارائه داد.

گفتار اول:وضعیت توپوگرافی مناطق مرزی
مناطق پست و همواری که تا مرز و یا عمق خاک کشورهای همسایه امتداد دارد تأثیر مستقیمی بر وضعیت توپوگرافی مناطق مرزی دارد.به گفته کارشناسان نظامی و انتظامی در حال حاظر و با توجه به اجرای طرح انسداد مرزی رفت و آمد اشرار با مشکلات فراوانی مواجه شده است و شناسایی نقاط کور از روی توپوگراقی مرزها می تواند وضعیت مرزها را بهبود ببخشد.^[۱۵۴]
گفتار دوم:اختلاف سطح توسعه و تفاوت فاحش درآمد و قیمت کالا و خدمات
وجود اختلاف فراوان در قدرت اقتصاد در دو کشور همسایه که منجر به تفاوت قابل توجه قیمت کالا،خدمات و تسهیلات و بازار کالا در دو سوی مرز می گردد،باعث خواهد شد تا اغلب اتباع کشوری که از توان اقتصادی ضعیف تری برخوردار هستند،اقدام به تردد قاچاق کالا و یا تردد غیر قانونی از مرز به استفاده از بازار کار و همچنین استفاده از خدمات تسهیات موجود در آن سوی مرز کنند.^[۱۵۵]
گفتار سوم:کمبود زیر ساخت های توسعه و ضعف بنیان های اقتصادی در مناطق مرزی
یکی از ویژگی های مناطق مرزی،دوری از مرکز کشور است.این مسئله جغرافیایی که از طبیعت مناطق مرزی ناشی می شود،پیامدهای نامطلوبی را برای مناطق مرزی به همراه داردکه مهم ترین آن محرومیت شدید و حاشیه ای بودن این مناطق و قرار نگرفتن آنها در مسیر امواج توسعه کشور است.بی شک وجود محرومیت های شدید اقتصادی و بیکتری فراوان در مناطق مرزی در افزایش عبور غیر مجاز افراد،قاچاق کالا و اموری دیگر که به نحوی بر امنیت مرز تأثیر نامطلوبی دارد.
د)عوامل انسانی
گفتار چهارم:اشتراک قومی و مذهبی مرزنشینان دو طرف مرز
یکی از ویژگی هایی به نسبت عمومی و جهان شمولی مناطق مرزی داشتن تنوع،قومی اجتماعی و فرهنگی است.این پدیده ناشی از قانون تراوش و انتشار بین مناطق جغرافیایی مجاور است.بر اساس این قانون ،بخشی از جمعیت یک منطقه به منطقه دیگر مهاجرت کرده و ویژگی های خود را به آن سوی مرز منتقل می کنند.این پدیده به مرور زمان سبب تشکیل گروه های قومی،اجتماعی می شود .

مهم ترین مسئله در مورد اشتراک مذهبی ،قومی و فرهنگی بین ساکنین دو سوی مرز که تأثیر مستقیمی بر روی امنیت مرز دارد ،میزان همگرایی آنها با حکومت مرزی است.^[۱۵۶]
وجود قومیت مشترک ،مذهب مشترک و زبان مشنرک عامل مهمی در ایجاد احساس دلبستگی بین ساکنین دو سوی مرز است به ویژه آن که این افراد جزء اقلیت های قومی و مذهبی محسوب می شوند و در آن سوی مرز اکثریت دارند.این احساس مشترک و وابستگی متقابل خواه ناخواه نوعی گرایش در مرزنشینان ایرانی نسبت به هم کیشان خود در مرز افغانستان ایجاد کرده است.
گفتار پنجم:پراکندگی و سیار بودن جمعیت در مناطق مرزی
ناپایداری جمعیت و در نتیجه آن ضعیف بودن احساس تعلق به زمین و سرزمین امکان سوءاستفاده دشمن از جمعیت
مرزنشین و به کارگیری اقرادی از آنان در عملیات خرابکارانه در پوشش های گوناگون و همچنین عبور اسلحه در مناطق مرزی را افزایش می دهد.مطالعات انجام شده مؤید آن است که پراکندگی جمعیت تأثیر فراوانی در ناامنی مرز دارد . ^[۱۵۷]
بخش دوم:بازار فروش و توزیع مواد مخدر در ایران با بررسی شهر تهران
در این بخش بر آن هستیم به نگاهی آماری به بازار فروش و توزیع مواد مخدر در کشورمان به این نکته اشاره ای داشته باشیم که در هرمرحله از ورود و توزیع مواد چه اقداماتی از لحاظ آماری صورت می گیرد و چه عواملی در این مسیر مؤثر است.
مبحث اول:مسیرهای ترانزیت
نقشه شماره ۱ نیز مسیرهای اصلی را نشان می دهد. قاچاقچیان از این مسیرها برای ترانزیت مواد مخدر (هروئین، تریاک، حشیش و دیگر مواد) از افغانستان به ایران و از ایران به اروپا استفاده می کنند. در مسیرهای اصلی و ثانویه ارقامی وجود دارندکه کشفیات سرانه از قاچاقچیان بازداشتی را برحسب گرم نشان می دهد. این ارقام نشان دهنده ترکیبی از کشفیات تریاک و حشیش است. مسیرها شامل موارد زیر میشوند:
نقشه شماره ۱ : مسیرهای اصلی ترانزیت مواد